مصاحبه تفصیلی| ملت فلسطین برای قبول آتش‌بس چه مطالبات اقتصادی دارد؟

به گزارش مجله خبری نگار، «احمد ابوقمر» کارشناس ارشد امور مالی و یک روزنامه نگار اقتصادی ساکن شمال غزه است که در گفتگویی پیامد‌های اقتصادی بسته شدن کامل گذرگاه‌های نوار غزه با آغاز حمله زمینی رژیم صهیونیستی به رفح در جنوب نوار غزه را برشمرد.

وی ضمن تشریح علل و تبعات اقتصادی محاصره ۱۷ ساله رژیم صهیونیستی علیه نوار غزه، مشکلات مالی مردم غزه و ناتوانی آن‌ها برای تامین غذا در سایه جنگ را تشریح کرد.

این کارشناس اقتصادی در بخش اول گفت‌وگوی خود در خصوص اقتصاد فلسطین در سایه اشغالگری و تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی و در بخش دوم درباره تبعات جنگ بر اقتصاد این رژیم صحبت کرد.

متن بخش اول این گفتگو در ادامه آمده است:

لطفا خودتان را بیشتر معرفی کنید و بگویید کجا زندگی می‌کنید؟

ابوقمر: من احمد ابوقمر سردبیر وب سایت خبری Business Report پژوهشگر و تحلیلگر مسائل اقتصادی در تعدادی از شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی هستم که با تخریب واحد مسکونی ما در شهر غزه در حال حاضر به همراه خانواده در اردوگاه آوارگان جبالیا در شمال نوار غزه به سر می‌برم من چهار فرزند سه پسر ۹، ۶ و ۴ ساله و یک دختر یک ساله دارم دخترم میرا نظیر خیلی از همسن و سالانش گرسنگی شدید اخیر در شمال غزه و محرومیت دو سه ماهه از شیر خشک را تجربه کرده است تا نماد مقاومت کودکان غزه در برابر ظلم و تجاوز اشغالگران صهیونیست خوانده شوند.

رژیم صهیونیستی امروز با پرتاب اعلامیه‌های کاغذی به روی اردوگاه جبالیا از قریب به ۵۰۰ هزار نفر از ساکنان اردوگاه خواسته آنجا را تخلیه کنند، اما مردم اعتنایی به این هشدار‌ها نمی‌دهند اگرچه یک خبرنگار شبکه الاقصی نیز امروز در حین ورود به محل سکونت خود در اردوگاه به همراه خانواده هدف حمله رژیم صهیونیستی قرار گرفت و به شهادت رسید.

به نظر شما پیامد‌های اقتصادی بسته شدن کامل گذرگاه‌های غزه طی پنج روز اخیر چیست؟

ابوقمر: گذرگاه رفح بین نوار غزه و کشور مصر شریان حیاتی برای فلسطینیان محسوب می‌شود، زیرا تنها دریچه آن‌ها به جهان خارج است در همجواری گذرگاه رفح که یک گذرگاه راهبردی است گذرگاه کرم ابوسالم در مرز غزه با سرزمین‌های اشغالی است که تنها برای عبور کامیون‌های حامل کالاهاست و گذرگاه بیت حانون مشهور به گذرگاه اِرِز، که تا هفتم اکتبر برای عبور و مرور کارگران فلسطینی به و از اسرائیل استفاده می‌شد و در جریان جنگ مسدود شد.

بسته شدن گذرگاه رفح طی روز‌های گذشته موجب شده بیماران و مجروحان صعب العلاج نتوانند برای درمان به خارج از غزه منتقل شوند که به معنای مرگ تدریجی آنهاست همان طور که طی روز‌های گذشته شهادت شماری از آن‌ها گزارش شده است و بسته ماندن گذرگاه کرم ابوسالم افزون بر گذرگاه رفح هم به معنای تشدید محاصره غزه است؛ بنابراین دو گذرگاه کرم ابوسالم و بخش تجاری گذرگاه رفح که چند سالی است افتتاح شده دو گذرگاه مهم انتقال کالا به نوار غزه محسوب می‌شوند. قبل از آغاز جنگ روزانه ۴۵۰ کامیون حامل کالا به نوار غزه می‌رسید که این میزان هم کفاف نیاز دو میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در غزه را نمی‌داد رژیم اشغالگردر سایه محاصره نوار غزه از سال ۲۰۰۶ تاکنون با افزایش تعداد کامیون‌ها موافقت نکرده است.

قبل از بسته شدن گذرگاه رفح تعداد کامیون‌ها در بهترین حالت بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ کامیون بود که یک سوم نیاز مردم غزه را هم تامین نمی‌کند، زیرا در شرایط جنگ مردم به کمک‌های بیشتری حتی نسبت به قبل از جنگ نیازمندند؛ البته که در ماه‌های اکتبر و نوامبر (۲ ماه نخست جنگ) گذرگاه بسته مانده بود و حالا بار دیگر با بسته شدن گذرگاه‌ها بحران برای مردم غزه شدت گرفته است.

گرسنگی در شمال غزه باقی است

وضعیت گرسنگی در شمال غزه چگونه است؟

ابوقمر: در شمال نوار غزه بچه‌های ما هشت ماه است که رنگ گوشت و مرغ را به خود ندیده‌اند. اعیانی‌ترین غذای آن‌ها فلافل یا کنسرو‌های نخود و لوبیاست که شاید هفته‌ای یک بار بین آوارگان توزیع شود.
اینکه می‌گوییم هنوز مردم ما با گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کنند از این جهت است که شاید برخی کالا‌ها چند روزی بود که به شمال غزه می‌رسید، اما میزان آن با توجه به حضور ۷۰۰ هزار نفر در منطقه شمال غزه بسیار اندک است.

تعداد کثیری از شهروندان شمال غزه ماه‌هاست که در قحطی واقعی به سر می‌برند و آنچه به دستشان می‌رسد فقط خرده چیز‌هایی است که کفاف نیم وعده آن‌ها را هم نمی‌دهد. خود ما هم شاید بتوانیم به زور دو وعده ناچیز غذا در روز آن هم نه برنج، نان و چیز‌هایی ساده مصرف کنیم که یکی ساعت ۱۱ صبح و دیگری شش بعد از ظهر است البته این الان روز‌های خوب ماست ما سه ماه را در گرسنگی بودیم.

رژیم صهیونیستی در هفته‌های پیش با اجازه داده به رسیدن چند کامیون آن هم نه در کل روز‌های هفته بلکه در برخی روز‌ها به شمال غزه می‌خواست در مقابل جهانیان جایگاه رسانه‌ای خود را اصلاح کند و نشان دهد که به ساکنان شمال غزه کمک می‌رساند، اما متاسفانه این موضوع صحت ندارد. افزون بر اینکه اسرائیل برخی از این کامیون‌ها را به طور تعمدی بمباران می‌کند که تعدادی هم که برای گرفتن کمک‌ها هجوم می‌برند شهید و زخمی می‌شوند.

از همین رو تاکید می‌کنیم که گرسنگی در شمال غزه ادامه دارد هر چند که شدت آن به نسبت ماه‌های ژانویه، فوریه و مارس کم‌تر است.

مشکلات مالی مردم غزه چیست؟

ابوقمر: مردم غزه از مشکلات مالی بزرگی رنج می‌برند. البته که این مشکلات مالی قبل از هفتم اکتبر هم بوده و با جنگ پیچیده‌تر شده است. این موضوع از چند زاویه قابل بحث است: نخست اینکه کارمندان غزه طی هفت ماه گذشته حقوق و دستمزدهایشان را دریافت نکردند تنها سه مرتبه بخش اندکی از حقوق برای آن‌ها واریز شد یعنی این کارمندان که تعداد آن‌ها به ۴۲ هزار نفر می‌رسد با شرایط دشوار مالی برای تامین مایحتاج خانواده‌هایشان مواجه هستند همزمان اعانه قطر به فقرای نوارغزه و بیکاران فارغ التحصیل هم که تقریبا به ۳۰ میلیون دلار می‌رسید و مبلغ مهمی برای بازار‌ها بود متوقف شده است.

نهاد‌های بین المللی زیادی هم کمک‌های خود را به نهاد‌های خیریه و نهاد‌های مرتبط با حمایت از زنان و کودکان و ... متوقف کردند، زیرا تحت فشار آمریکا، رژیم صهیونیستی و کشور‌های غربی برای اجرای سیاست گرسنه نگاه داشتن منابع مالی نوار غزه قرار دارند.

رژیم صهیونیستی همچنین مانع ورود ۱۲ هزار کارگر فلسطینی از نوار غزه به سرزمین‌های اشغالی برای کار می‌شود که این خود ضربه به بازار فلسطین محسوب می‌شود.

کمبود‌ها در شمال غزه از نبود پول تا شیر خشک و پوشک بچه

بازار فلسطین در جنگ جاری از همه این پول‌ها محروم مانده است، افزون بر اینکه کسانی که برای درمان یا ادامه تحصیل و ... از گذرگاه رفح خارج می‌شوند مجبورند مبالغ هنگفتی برای خروج پرداخت کنند. تاجران و کاسبان هم برای خرید کالا از خارج مبالغ زیادی پرداخت می‌کنند که همه این‌ها موجب کمیاب شدن پول و نقدینگی در نوار غزه شده است.

بحران نقدینگی به دلیل ناتوانی تشکیلات خودگردان در وارد کردن پول از بانک‌های کرانه باختری و قدس اشغالی به بانک‌های نوار غزه به دلیل مخالفت کامل رژیم اشغالگر شدت گرفته است؛ از همین رو بانک‌ها قادر به پرداخت حقوق کارمندان یا عمل به تعهداتشان در قبال مشتریانی که پس اندازهایشان در بانک‌ها بوده است نیستند یا حتی نمی‌توانند حواله‎هایی را که از خارج از غزه برای اهالی غزه واریز می‌شود نقد کنند.

در حال حاضر، بحران نقدینگی بسیار عمیقی را در نوار غزه تجربه می‌کنیم که مانع از تجارت در بازار‌ها شده است و کسانی هم که پس اندازی در بانک‌ها داشتند قادر به خرید مایحتاج خود به دلیل عدم امکان برداشت از حساب‌هایشان نیستند. نهاد‌های خیریه هم دیگر کمکی نقدی به نیازمندان ندارند از همین رو مردم بیشتری به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند که میزان آن اندک است و همچنان مردم گرسنه هستند.

از سوی دیگر بسیاری از زخمی‌ها و بیماران نیاز به دارو دارند که داروهایشان در بیمارستان‌ها نیست و امکان دستیابی مجانی به این دارو‌ها را که اصلا ندارند، از همین رو آن را در بازار سیاه جستجو می‌کنند که با قیمت‌های نجومی فروخته می‌شود. شیر مخصوص کودکان و پوشک بچه هم کمیاب شده است در شمال نوار غزه که هیچ موسساتی یافت نم شود که دارو‌های کمیاب یا شیر خشک و پوشک بچه و از این دست کالا‌ها را فراهم کند.

مطالبات اقتصادی مقاومت غزه برای قبول آتش‌بس

به نظر شما بند‌های اقتصادی هر گونه طرح مورد قبول مقاومت برای آتش‌بس چیست؟

ابوقمر: شاید هنوز زود باشد درباره جزئیات این پیشنهاد صحبت کرد، زیرا مذاکرات در سایه مخالفت‌های اسرائیل و پایبندی مقاومت بر خواسته‌های خود ادامه دارد.

اما می‌توانیم به طور کلی مهم‌ترین خواسته‌های اقتصادی فلسطینیان را در چند مورد بیاوریم.

نخست اینکه ملت فلسطین خواستار رفع کامل محاصره ۱۷ ساله تحمیلی علیه نوار غزه است.

دوم اینکه مقامات رژیم اشغالگر دیگر مانع ورود مصالح، مواد خام و صد‌ها نوع کالا و اجناس دیگر به بهانه کاربرد دو گانه آن‌ها به نوار غزه نشوند.

سومین خواسته عبور و مرور آزادانه افراد و کالا‌ها از گذرگاه‌هاست بدون اینکه اسرائیل به دنبال باج گیری یا بسته نگاه داشتن گاه و بی گاه گذرگاه‌ها باشد.

چهارمین خواسته تضمین آزادی فعالیت کارخانه‌ها و پروژه‌های سرمایه‌گذاری در نوار غزه بدون بمباران شدن آن‌ها در طول جنگ یا محدود کردن آزادی ورود مواد خام به این کارخانه‌هاست.

پنجمین خواسته فلسطینیان تضمین صادرات همه آن چیز‌هایی است که در کارخانه‌های غزه ساخته می‌شود.

محاصره غزه برای وابستگی اقتصاد فلسطین به رژیم اشغالگر

محاصره ۱۷ ساله چه بر سر اقتصاد غزه آورده است؟

ابوقمر: این محاصره که بیش از یک و نیم دهه به طول انجامیده، فضای اقتصادی رو به وخامتی را در نوار غزه ایجاد کرده است، این محاصره نسلی از جوانان بیکار را پدید آورده است. بیکاری در نوار غزه قبل از ۷ اکتبر ۴۵ درصد در میان جمعیت غزه و ۷۳ درصد در میان فارغ التحصیلان و جوانان بوده که بالاترین آمار در سطح جهانی به شمار می‌رود.

علاوه بر این، نرخ فقر به میزان قابل توجهی در نوار غزه افزایش یافته و تا قبل از ۷ اکتبر به نزدیک به ۸۰ درصد رسید، علاوه بر این در نتیجه جلوگیری از صادرات کالا و ورود صرف کامیون‌های حامل کالا‌های مصرفی شاخص‌های سرمایه گذاری ضعیف و کسری در تراز تجاری بزرگ غزه است.

در طول سال‌های محاصره نوار غزه مقامات رژیم اشغالگر اسرائیل با تخریب محصولات فلسطینی و یا وادار کردن تجار و سرمایه گذاران به تعطیلی کارخانه‌های خود عمداً وابستگی به اقتصاد اسرائیل را برای فلسطینیان رقم زدند افزون بر اینکه با حمایت از صنعت اسرائیل کالا‌های اسرائیلی را با قیمت‌های پایین‌تر یا کالا‌هایی که از کابینه اسرائیل رایانه می‌گرفتند روانه بازار‌های فلسطین کردند تا اقتصاد فلسطین را نابود کنند.

رژیم صهیونیستی همچنین سبد غذایی فلسطینیان در نوار غزه را نیز به طور عمدی با بمباران و تخریب زمین‌های کشاورزی آنجا ویران کرده به طوری که شهروند فلسطینی قادر به تامین معیشت روزمره خود نباشد و همچنان در وابستگی دائمی به اقتصاد اسرائیل باقی بماند.

گذرگاه‌ها گشوده شود غزه ظرف ۳ سال بازسازی می‌شود

حجم ویرانی‌ها در نوار غزه چقدر است؟

ابوقمر: وسعت ویرانی‌هایی که بر نوار غزه وارد شده غیرقابل توصیف است. ما با جنایت نسل‌کشی از سوی اشغالگران صهیونیست روبه رو بوده‌ایم که همه استان‌های نوار غزه را از شمال تا جنوب دربرگرفته است هیچ ساختمان مسکونی و هیچ نهاد مدنی و تاسیسات عمومی و نهاد‌های دولتی و اماکن عبادی از مساجد تا کلیسا‌ها از بمباران‌های اسرائیل در امان نبود.

اما استان شمال غزه شامل بیت حانون، بیت لاهیا و اردوگاه جبالیا که من و خانواده ام در آنجا ساکنیم و مناطق غربی شمال غزه شامل الفالوجا، الکرامه، السودانیه، بئر النعجه و ... بیش‌ترین سهم از ویرانی‌ها را متحمل شده و به دنبال آن استان و شهر غزه و به خصوص پیرامون مجمتع بیمارستانی الشفاء در غرب شهر غزه که ویرانی‌ها گسترده است و پس از آن در استان خان یونس در جنوب نوار غزه حجم خرابی‌ها وحشتناک است. این ویرانی‌ها نشان دهنده ذهنیت خون آشام رژیم اشغالگر اسرائیل است که به قوانین جنگ و حتی قوانین بین المللی احترام نمی‌گذارد.

بی تردید با توجه به حجم سنگین ویرانی‌ها بازسازی غزه سال‌ها به طول می‌انجامد، اما همه چیز بستگی به وضعیت گذرگاه‌ها دارد اگر بعد از جنگ هم مثل قبل از جنگ تنها از ۲ گذرگاه غزه اجازه ورود کالا و مصالح داده شود آن هم نه با ظرفیت کامل این گذرگاه‌ها مطمئنا بازسازی طولانی خواهد شد و شاید ۷۰ سال طول بکشد تا غزه آباد شود، زیرا رژیم صهیونیستی برای ورود مصالح کارشکنی می‌کند، اما اگر مقاومت بتواند درباره گشایش کامل گذرگاه‌ها با رژیم صهیونیستی به توافق برسد و این چیزی است که ما به آن امیدواریم، بازسازی غزه سه سال طول خواهد کشید و این با توجه به حجم بالای ویرانی‌ها بازه زمانی خوبی محسوب می‌شود.
غزه نیروی کار زیاد و پرتوان و ارزانی دارد که می‌تواند این منطقه را در اسرع وقت از نو بسازد. در حال حاضر درصد بیکاری بین مردم غزه به ۸۰ درصد رسیده در حالی که قبل از جنگ ۴۸ درصد بود فقر هم از ۸۰ درصد قبل از جنگ حالا به بالای ۹۰ درصد رسیده است.

اسرائیل ۹۵ درصد از تاسیسات اقتصادی فلسطین را در جنگ علیه غزه ویران کرده کارخانه‌های غزه به اقتصاد بحران زده فلسطین کمک زیادی می‌کرد، اما اسرائیل با بمباران عمدی آن نشان داد که می‌خواهد موجودیت کامل فلسطینیان را نابود کند.

با وجود اینکه جنگ تمام نشده، اما هزینه بازسازی غزه بالای ۴۵ میلیارد دلار خواهد بود. این مبلغ بالایی است که درهیچ کشوری از زمان جنگ جهانی دوم رخ نداده است؛ از همین رو تامین مالی بازسازی نیز جای بحث است. اعانه دهندگان باید متعهد باشند که ظرف مدت نسبتا کوتاهی کمک‌های مالی را برای بازسازی غزه ارائه می‌دهند.

بهره‌برداری از میادین گازی غزه اقتصاد فلسطین را نجات می‌دهد

در مورد حقوق فلسطینیان برای استفاده از میادین گازی غزه بگویید:

ابوقمر: متاسفانه فلسطینی‌ها از گاز دریای غزه استفاده نمی‌برند و چه بسا همین اختلاف داخلی فلسطین عامل آن است کما اینکه اسرائیل هم از اعطای حقوق گازی فلسطینیان اجتناب می‌کند. اسرائیل به سرقت میادین گازی غزه چشم دوخته است و چه بسا اسرائیل این گاز را طی دو دهه گذشته به سرقت برده بدون اینکه کسی اطلاعی داشته باشد

بر اساس ارزیابی‌های انجام شده سرمایه‌گذاری در میدان‌های گاز مارین ۱ و مارین ۲ غزه می‌تواند ۶ میلیارد دلار برای غزه درآمدزایی کند البته این ارزیابی مربوط به چند سال پیش است و احتمالا بیشتر از این‌ها هم باشد افزون بر اینکه می‌تواند به کاهش فقر و بیکاری و کسری در تراز تجاری و دیگر شاخص‌های اقتصادی با آغاز سرمایه گذاری در این میادین منجر شود.

اما آنچه من از آن مطمئن هستم این است که اسرائیل از هرگونه استفاده فلسطینی‌ها از میادین گازی جلوگیری می‌کند و برای به تعویق انداختن حفاری و سرقت آن تلاش می‌کند و دلیل آن این است که به خوبی می‌داند هر منفعتی از این میادین به معنای استقلال مالی و اقتصادی فلسطینیان و خروج آن‌ها از وضعیت وابستگی به اقتصاد اسرائیل و این چیزی است که اسرائیل نمی‌خواهد.

چشم طمع آمریکا به گاز غزه هدف از طرح ادعایی ساخت اسکله است

هدف آمریکا از طرح ساخت اسکله چیست؟

ابوقمر: گفته می‌شود یک اسکله شناور وجود دارد که آمریکا در حال ساختن آن در سواحل دریای غزه است و ارتش آمریکا و شرکت‌های وابسته در ساخت آن مشارکت دارند آمریکا می‌گوید هدف از ساخت این اسکله رساندن کمک‌ها به ساکنان غزه است، اما همه ما مردم غزه می‌دانیم که این دلیل قانع کننده‌ای نیست گشودن گذرگاه‌های زمینی برای ورود مایحتاج غزه اعم از کالاها، مواد خام و مصالح کافی است.

به اعتقاد من جاه طلبی‌های آمریکا و اسرائیل برای گاز غزه دلیلی برای ساخت آن اسکله در سواحل غزه بوده است و شاید جاه طلبی‌های دیگری نیز وجود داشته باشد که ممکن است با گذشت زمان از آن غافلگیر شویم.